काठमाडौँ। आज गुरू पूर्णिमा गुरूहरूलाई सम्मान गर्न, उनीहरूको पूजा र सम्मान गर्न मनाइने पर्व हो।
हामी सबैको जीवनमा गुरूहरूको महत्त्वपूर्ण भूमिका हुन्छ। गुरूहरूले हामीलाई आकार दिन योगदान पुर्याउने गुरूहरूप्रति कृतज्ञताको भावना कायम राख्नुपर्ने जनविश्वास छ। त्यसलाई व्यक्त गर्न गुरूपूर्णिमा पर्व मनाइन्छ।
हिन्दू परम्पराअनुसार आषाढ शुक्ल पक्षको पूर्णिमाका दिन गुरु पूर्णिमा पर्व मनाइन्छ। यो पर्व सामान्यतया जुन वा जुलाई महिनामा पर्दछ। गुरू पूर्णिमा नेपालमा मात्र नभई भारत भुटानमा पनि मनाइन्छ।
नेपालमा गुरु पूर्णिमालाई शिक्षक दिवसका रूपमा पनि मनाइन्छ तर भारतमा शिक्षक दिवस गुरू पूर्णिमाको दिन नभई हरेक वर्ष सेप्टेम्बर ५ मा मनाइन्छ।
बुद्ध धर्म मान्नेहरूले भगवान बुद्धको सम्झनामा गुरू पूर्णिमा मनाउँछन्। भगवान बुद्धले यसै दिन पहिलो उपदेश दिएका थिए। यसपछि मात्रै बुद्ध धर्मको सुरूवात भएको मानिन्छ।
पौराणिक मान्यताअनुसार गुरू पूर्णिमालाई महाभारतका रचयिता वेद व्यासको जन्मदिन मानिन्छ। उनको सम्मानमा यस दिनलाई व्यास पूर्णिमा पनि भनिन्छ। चार वेदको रचना गरेका हुनाले उनको नाम वेदव्यास राखिएको पनि शास्त्रमा उल्लेख छ।
प्राचीन कालदेखि नै गुरूहरूको भूमिका धेरै महत्त्वपूर्ण छ। प्राचीन सभ्यता होस् वा आधुनिक काल, समाज निर्माणमा गुरूको भूमिका महत्त्वपूर्ण मानिन्छ।
गुरूको कृपा प्राप्त नभएसम्म जो कोही पनि अज्ञानको अन्धकारमा भौँतारिन्छ र भ्रम र मोहको बन्धनमा बाँधिएर मोक्ष प्राप्त गर्दैन। गुरूबिना उसलाई सत्य र असत्यको भेद थाहा हुँदैन, सही र गलत के हो थाहा हुँदैन। पौराणिक कथाअनुसार जगतगुरू भगवान् शिवले यसै दिनबाट सप्तर्षिलाई योग सिकाउन थालेका थिए।
यसका साथै अज्ञानता र अचेतनाको अँध्यारोबाट ज्ञान र चेतनाको उज्यालोमा ल्याउने, सही मार्ग प्रदर्शन गर्ने समस्त गुरुहरुलाई आजको दिन कोटी कोटी नमन गरिने गरिन्छ। गुरू मार्फत् प्राप्त गरेको ज्ञान र विवेकले आफ्नो जीवनमा पारेको सकारात्मक प्रभावप्रति आभार ब्यक्त गर्दै ज्ञानको पथमा सधैं अगाडी बढ्दै जाने प्रतिज्ञा र गुरूप्रति आभार व्यक्त गर्ने दिन पनि हो गुरूपूर्णिमा।
गुरू ब्रह्मा, गुरू विष्णु गुरू देवो महेश्वर,
गुरू साक्षात् परमं ब्रह्मा तस्मै श्री गुरूवे नमः
अर्थात्
गुरू नै ब्रह्मा हुन्, गुरू नै विष्णु हुन अनि गुरू भनेकै भगवान शंकर हुन्,
गुरु नै हुन् साक्षात परब्रह्म, यस्ता गुरूलाई म नमस्कार गर्दछु।
नेपाल मिडिया हाउस प्रा.लि.
ललितपुर, नेपाल
ईमेल: [email protected] (समाचारको लागी)
ईमेल: [email protected] (बिज्ञापनको लागी)
कार्यालय फोन- +977- 015554815, 5549880
स्थायी लेखा नम्बर- 604369660
कम्पनि रजिष्टर नं.- 160287/073/074
सूचना विभाग दर्ता नम्बर: २४६३/०७७-०७८